WALL Street’in 2025 yılına damga vuran yapay zeka (YZ) rallisi, aşırı değerleme tartışmaları ve potansiyel bir 'balon' endişelerini beraberinde getirdi. Yatırımcılar arasında hisse fiyatlarının gerçek ekonomik temellere dayanmadığına dair korkular artarken, tartışmaların odağında ‘Muhteşem Yedili’ olarak bilinen teknoloji devleri yer alıyor.
DEĞERLEME ALARMLARI
Piyasadaki aşırı ısınmaya işaret eden göstergeler endişeleri artırıyor. Tarihi düşüş sinyalleri veren ve ‘Buffett Göstergesi’ olarak bilinen piyasa değerinin GSYH'ye oranı yüzde 200'ü aşmış durumda. Benzer şekilde, S&P 500 endeksinin fiyat/kazanç oranı 23 kata ulaşarak, 2000 yılındaki dot-com balonu ve 2008 krizi öncesindeki zirvelere yaklaşmış bulunuyor.
MUHTEŞEM YEDİLİ HAKİMİYETİ
Piyasadaki yükselişin lokomotifi olan Alphabet, Apple, Microsoft, Amazon, Meta, Tesla ve Nvidia'dan oluşan ‘Muhteşem Yedili’, S&P 500 endeksinin yaklaşık yüzde 33'ünü oluşturuyor. YZ odaklı yatırımlarla trilyonlarca dolarlık değer yaratan bu şirketlerin hisselerinde son haftalarda yaşanan volatilite ise rallide çatlaklar oluştuğuna dair korkuları tetikliyor. Analistler, yapay zeka yatırımlarının kârlılığa dönüşme hızının beklentilerin altında kalması riskine dikkat çekiyor. Müşteri sermaye harcamalarındaki olası yavaşlama, finansman zorlukları, veri merkezi kapasite kısıtları, artan enerji ihtiyacı ve bellek çipi kıtlıkları gibi altyapı sorunları, rallinin önündeki en büyük engeller olarak görülüyor. Oracle'ın YZ altyapısı için borçlanmasını artırması gibi gelişmeler de bu riskleri somutlaştırıyor.
'DOT-COM' BALONUNU HATIRLATIYOR
İstanbul Ticaret'e değerlendirmede bulunan İnfo Yatırım-Yatırım Danışmanı Tunç Safa Altunsaray, yapay zeka sektöründeki fiyatlamaların 2000 yılındaki 'dot-com' balonuna benzer birçok yönü olduğunu belirterek, son dönemdeki soluksuz yükselişin dikkatli olunması gereken sinyaller verdiğini ifade etti. Altunsaray, “Yapay zeka sektörüne baktığımızda geleceğin birçok açıdan orada olduğunu görebiliyoruz. Fakat bu geleceğe giden yolda özellikle son yaşanan fiyatlamaların düzeltmeleri olmadı hatta kimi şirketlerin bu düzeltme esnasında piyasadan silinmesine şahit olabiliriz” dedi. Altunsaray, 'dot-com' döneminde olduğu gibi yaşanacak bir düzeltme sonrası bazı şirketlerin eski fiyat seviyelerine bir daha ulaşamayabileceği uyarısında bulundu.
İnfo Yatırım-Yatırım Danışmanı Tunç Safa Altunsaray
FİNANSMAN VE ENERJİ RİSKİ
Altunsaray, yapay zeka sektörünün önündeki iki temel riske dikkat çekti. İlk riskin veri merkezi yatırımları olduğunu belirten Altunsaray, ABD'de 5 binden fazla olan veri merkezi sayısının yatırımlarla artmasının beklendiğini ve küresel çapta bu yatırımların 2030'a kadar 900 milyar doları geçebileceğini söyledi. Şirketlerin bu yatırımlar için kredi kullandığını, ancak bilançoların henüz bu yatırımları karşılayacak gelirleri üretmediğini belirten Altunsaray, “Bu kredilerde herhangi bir ödeme sorunu olması bize yapay zeka sektöründe sert satışların gelmesine sebebiyet verebilir” diye konuştu.
İkinci büyük risk olarak enerji ihtiyacını gösteren Altunsaray, veri merkezlerinin enerji ihtiyacının 2030'a kadar üç katına çıkmasının beklendiğini vurguladı. Yapay zekada her bir gigavatlık enerji ihtiyacını desteklemek için 60 milyar dolar ve şebeke için 2.5 trilyon dolar gerektiğini belirten Altunsaray, bu altyapının kurulmasının zaman alacağını söyledi. Altunsaray, “Piyasa bunun hemen olmayacağını görürse sert düzeltmeler görebiliriz. Fiyatlamaların çok değerli olduğunu söyleyebilirim. Gelecekte ihtiyaç olan enerji ve yatırımları için gelir üretildiğini görmemiz gerekiyor” değerlendirmesini yaptı.
FED BELİRSİZLİĞİ VE KÜRESEL ETKİ
Geleceğin sektörü beklentisinin fiyatları yukarı taşıdığını, ancak bu beklentilerin henüz net olarak konuşulmadığını belirten Altunsaray, Fed'in belirsiz açıklamaları sonrası sert satışlar yaşandığını hatırlattı ve yatırımcıların satış için hazırda beklediğini söyledi. Fed'in faiz indirmesinin hisselere kısa vadede olumlu yansıyabileceğini, ancak sonrasında finansman ve enerji gibi temel risklere dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Altunsaray, “Olası bir düzeltme yaşamamız halinde ise bu durum küresel piyasalara ve ABD borsalarına da olumsuz yansıyacaktır. Çünkü ABD tarafı özellikle son zamanlarda yapay zeka hisselerinin ağırlığı ile bu seviyelere ulaştı. Bunun örneğini geçtiğimiz hafta Fed üyelerinin açıklamaları ve NVDİA bilançosu sonrası gelen satış ile yaşadık” diye konuştu.
JAPONYA VE 'CARRY TRADE' ÇÖZÜLMESİ
Altunsaray, piyasalarda şu an için göz ardı edilen en büyük riskin Japonya'dan kaynaklanabileceğini kaydetti. Altunsaray, Japonya'nın açıkladığı 21.3 trilyon Yen teşvik paketinin enflasyonu daha da artıracağını ve Japonya Merkez Bankası'nı (BoJ) faiz artırımına zorlayabileceğini ifade etti. Bu durumun, düşük faizli yen borçlanarak hisse senedi alan yatırımcıların oluşturduğu 'carry trade' pozisyonlarını bozabileceği uyarısında bulunan Altunsaray, şunları kaydetti: “Artan faiz oranı, borçlanma maliyetini artıracaktır ve bu borçlanma maliyetine katlanmak istemeyen yatırımcıların da hisse satmasına sebep olacaktır. Yani carry trade çözülmesi oluşacaktır. Bu hisse senetlerinin de yapay zeka senetleri olduğunu düşünecek olursak dikkatli olmamız gereken bir evredeyiz.”
HAZIRLIKLI OLMAK LAZIM
Aşırı değerlemelerin, genellikle önemsenmeyen risklerin ortaya çıkmasıyla sonlandığını belirten Altunsaray, “Bahsettiğim risklerden birinin oluşması aşırı değerlenmelerin sonunu getirebilir. Hazırlıklı olmak lazım” diyerek yatırımcıları uyardı.
MERKEZ BANKALARI RİSKE İŞARET ETTİ
Merkez bankalarının başkanları ve ekonominin önde gelen isimleri, Wall Street'te yapay zeka odaklı teknoloji hisselerindeki yüksek değerlemelere karşı temkinli mesajlar veriyor.
PİYASALAR KIRILGAN
ECB Başkan Yardımcısı Luis de Guindos, finansal istikrar risklerinin yüksek kalmaya devam ettiğini belirterek, “Küresel hisse piyasalarının nisan dip seviyelerinden toparlanmasıyla yüksek değerlemeler daha da yukarı çekildi” dedi ve ekonomik politika belirsizliği ile piyasa fiyatlaması arasındaki uyumsuzluğun ani sentiment değişikliklerine kapı açtığını vurguladı. Guindos ayrıca, büyük ABD merkezli teknoloji firmalarındaki yoğunlaşmanın yapay zeka iş modellerine yönelik şoklara maruz bıraktığını, piyasaların keskin ve ilişkili varlık fiyatı ayarlamalarına karşı savunmasız olduğunu söyledi.
DÜZELTME BÜYÜMEYİ YAVAŞLATABİLİR
IMF Genel Müdürü Kristalina Georgieva, küresel hisse fiyatlarının yapay zekanın üretkenlik artırıcı potansiyeline dair iyimserlikle yükseldiğini belirterek, “Mevcut hisse değerlemeleri 25 yıl önceki internet coşkusundaki seviyelere yaklaşıyor. Eğer keskin bir düzeltme olursa, sıkılaşan finansal koşullar dünya büyümesini aşağı çekebilir” uyarısında bulundu ve finansal koşulların birden tersine dönebileceğine dikkat çekti.
FİYATLAMAK İÇİN ERKEN
İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey ise piyasaların AI'dan beklenen getirileri aşırı fiyatlaması durumunda balon oluşabileceğini belirterek, “Yapay zekanın üretkenlikteki bir sonraki büyük hamle olması muhtemel, ancak bunu kanıtlamak için daha yolumuz var. Aynı zamanda balon yaşanabilir; çünkü piyasalar bu geleceğin getirisini fiyatlıyor ve bu belirsiz” diye konuştu.
