Kanser tedavisinde en çetin sorunlardan biri, ameliyat sonrası nüks ve metastazın önlenmesi. Bunun temel aktörleri arasında, tümör kütlesi içinde az sayıda bulunsa da yüksek direnç ve yenileyici kapasiteye sahip kanser kök hücreleri (KKH) yer alıyor. Singapur Ulusal Üniversitesi (NUS Medicine) Yong Loo Lin Tıp Fakültesi ile Çin Bilimler Akademisi (CAS) Ulusal Nanobilim ve Teknoloji Merkezi’nden araştırmacılar, bu kritik hücre alt kümesini ana tümörle birlikte hedefleyen bir nanoaşı geliştirdi. Bulgular Nature Nanotechnology dergisinde yayımlandı.
KÖK NEDEN HEDEFLENİYOR
Ekip, KKH’lerin geleneksel tedavilere dirençli olduklarını, bir süre uykuda kalıp bağışıklıktan kaçabildiklerini ve ardından tümör büyümesini tetikleyerek nükse ve yayılıma yol açabildiklerini vurguladı. Bu nedenle, yalnızca büyük kanser hücrelerini değil, nükse zemin hazırlayan “kök hücre benzeri” alt popülasyonu da eşzamanlı hedefleyen bir strateji geliştirildi.
NİCER STRATEJİSİ
Araştırmada tanımlanan NICER (Nanovesikül Entegre KKH-spesifik antijen gösterimi ve epigenetik nano-düzenleyici kapsülleme) yaklaşımı, iki yönlü etki mekanizmasıyla öne çıkıyor:
1. KKH-spesifik antijenlerin sunumu ile bağışıklık sistemini kök hücreleri tanıyıp yok etmeye yönlendirmek,
2. Epigenetik nano-düzenleyiciler ile tümör ve KKH’lerin bağışıklıktan kaçış yollarını baskılamak.
ÇİFTE DARBE ETKİSİ
Ekip, laboratuvar modellerinde (meme kanseri, melanom ve KKH zengini yüksek invaziv tümörler) NICER’ın tümör büyümesini durdurduğunu, ameliyatla çıkarım sonrası nüksü ve akciğer metastazını azalttığını bildirdi. Nanoaşı, bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri ile bir arada kullanıldığında sinerjik bir etki göstererek tümör kontrolünü ve sağkalımı daha da iyileştirdi.
UZUN SÜRELİ HAFIZA
Araştırmacılar, NICER’ın yalnızca akut bağışıklık yanıtını değil, aynı zamanda uzun süreli bağışıklık hafızasını da güçlendirdiğini; böylece olası tekrarlamaların önüne geçilmesinde avantaj sağlayabileceğini aktardı. Bu, ameliyat sonrasına dönük immünoterapilerde kalıcılık açısından öne çıkan bir nitelik olarak not edildi.
KLİNİĞE GİDEN YOL
Çalışma sonuçları umut verici olmakla birlikte, ekip farklı modellerde uzun dönem güvenlik değerlendirmeleri ve hassas bağışıklık hücresi hedeflemesi ile antijen tasarımının optimize edilmesi gibi geliştirme başlıklarının öncelikli olduğunu belirtiyor. NICER’ın, kişiselleştirilmiş kanser aşıları ve ameliyat sonrası tamamlayıcı immünoterapi yaklaşımları için yeni bir çerçeve sunabileceği değerlendiriliyor.
