istanbul-ticaret-gazetesi
istanbul-ticaret-gazetesi

Güneş Sistemi’nin hızı şaşırttı: Standart modeller sorgulanıyor

Gökbilimciler, Güneş Sistemi'nin uzaydaki hareket hızının mevcut bilimsel modellerin öngördüğünden üç kat daha fazla olduğunu tespit etti. Radyo galaksilerinin dağılımını inceleyen ekip, evrenin standart modelini ve temel varsayımları sarsan bu bulgularla kozmolojide yeni bir tartışma başlattı.

Giriş: 17.11.2025 - 12:42
Güncelleme: 17.11.2025 - 12:42
Güneş Sistemi’nin hızı şaşırttı: Standart modeller sorgulanıyor

Bielefeld Üniversitesi'nden astrofizikçi Lukas Böhme liderliğindeki bir araştırma ekibi, modern kozmoloji teorilerini test etmek amacıyla yürüttükleri çalışmada şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. Physical Review Letters dergisinde yayımlanan bulgulara göre, Güneş Sistemi'nin uzaydaki hareket hızının, bugüne kadar kabul gören modellerin öngörüsünden çok daha yüksek olduğu ortaya çıktı.


Araştırmanın başyazarı Lukas Böhme, yaptıkları analizlerin Güneş Sistemi'nin mevcut modellerin tahmin ettiğinden üç kat daha hızlı hareket ettiğini gösterdiğini belirtti. Böhme, bu sonucun standart kozmolojiye dayalı beklentilerle açıkça çeliştiğini ve bilim insanlarını önceki varsayımları yeniden değerlendirmeye zorladığını ifade etti.


RADYO GALAKSİLERİ İNCELENDİ

Güneş Sistemi'nin hareketini ölçmek isteyen ekip, çalışmalarında radyo galaksilerinin dağılımını mercek altına aldı. Radyo iletişiminde kullanılanlara benzer güçlü dalga boyları yayan bu uzak galaksiler, görünür ışığı engelleyen toz ve gaz tabakalarından geçebildikleri için optik cihazların göremediği alanlarda dahi tespit edilebiliyor.


Bilim insanları, Güneş Sistemi evrende hareket ederken oluşan hafif bir "karşı rüzgar" etkisinin, hareket yönünde daha fazla radyo galaksisi görünmesine neden olduğunu belirtiyor. Ekip, son derece hassas gözlemler gerektiren bu küçük farkı tespit edebilmek için Avrupa radyo gözlemevi ağı LOFAR (Düşük Frekans Dizisi) teleskopundan ve iki ek veri setinden yararlandı.


İSTATİSTİKSEL OLARAK GÜÇLÜ

Araştırmacılar, bugüne kadarki en ayrıntılı radyo galaksisi sayımını gerçekleştirirken, galaksilerin birden fazla bileşenden oluşma durumunu da ele alan yeni bir istatistiksel yaklaşım geliştirdi. Üç farklı radyo teleskopundan gelen verilerin birleştirilmesi sonucunda, bilimsel açıdan çok önemli bir kesinliğe işaret eden ve beş sigmayı aşan bir sapma tespit edildi.


Ölçümler, radyo galaksilerinin dağılımında, evrenin standart modelinin öngördüğünden 3,7 kat daha güçlü bir anizotropi ("dipol") olduğunu gösteriyor. Büyük Patlama'dan bu yana evrenin evrimini açıklayan ve maddenin büyük ölçüde tekdüze dağıldığını varsayan standart model, bu yeni verilerle ciddi bir sınav veriyor.


VARSAYIMLAR YENİDEN DEĞERLENDİRİLİYOR

Çalışmanın ortak yazarı Profesör Dominik J. Schwarz, Güneş Sistemi'nin gerçekten bu kadar hızlı hareket etmesi durumunda, evrenin geniş ölçekli yapısı hakkındaki temel varsayımların sorgulanması gerektiğini vurguladı. Schwarz, alternatif olarak radyo galaksilerinin dağılımının düşünüldüğü kadar düzgün olmayabileceğini, ancak her iki durumda da mevcut modellerin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini kaydetti.


Yeni sonuçlar, daha önce kuasarlar (uzak galaksilerin parlak merkezleri) üzerinde yapılan ve benzer olağandışı etkilerin görüldüğü kızılötesi gözlemleri de doğruluyor. Uzmanlar, bu durumun bir ölçüm hatası değil, evrenin gerçek bir özelliği olduğuna dikkat çekiyor.


EVRENDE BİLİNMEYEN ÇOK

Yapılan çalışma, yeni gözlem yöntemlerinin insanoğlunun kozmos anlayışını temelden değiştirebileceğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, elde edilen verilerin evrende hala keşfedilmeyi bekleyen pek çok bilinmez olduğunu ve kozmolojik teorilerin sürekli test edilmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdiğini belirtiyor.