ABD’li X-energy, Idaho Ulusal Laboratuvarı'nda (INL) gelişmiş TRISO-X nükleer yakıtının 13 aylık kritik testini başlattı. Şirketin ‘yakıt çakılları’ olarak adlandırılan bu yakıtı, ilk kez bir ABD laboratuvarında ışınlama testine tabi tutuluyor. Bu gelişme, yeni nesil nükleer reaktörler için bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
INL'nin İleri Test Reaktörü'ndeki bu deneyler, ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu'ndan (NRC) onay alma yolunda hayati bir adım teşkil ediyor. Bu onay, X-energy'nin Xe-100'ü gibi bu yeni yakıt tasarımına dayanan gelişmiş reaktörlerin yaygınlaşması için zorunlu.
ERİMEYE KARŞI KORUMA
TRISO-X yakıtı, yüksek sıcaklıktaki gaz soğutmalı reaktörler için tasarlandı. Parçacıkları, üç kat karbon ve seramik malzemeyle sarılmış bir uranyum çekirdeği içeriyor. Şirkete göre bu koruyucu yapı, radyoaktif fisyon ürünlerinin salınımını engelleyerek yakıtın reaktörde erimesini önlüyor.
X-energy CEO'su J. Clay Sell, TRISO-X'in yakıt tasarımında onlarca yıllık ABD inovasyonunu temsil ettiğini belirtti. Sell, bu test programının nükleer enerjide güvenlik ve güvenilirlik standardını yeniden tanımlamaya kendilerini bir adım daha yaklaştırdığını ifade etti.
ZORLU TEST SÜRECİ
Test sırasında yakıt, çok çeşitli çalışma senaryolarını simüle etmek amacıyla çeşitli güç seviyelerine, sıcaklıklara ve yanma koşullarına maruz bırakılacak. Bu yakıt yeterliliği, X-energy'nin daha geniş ticari stratejisinin merkezinde yer alıyor. Şirket şu anda Tennessee, Oak Ridge'de TX-1 yakıt üretim tesisini inşa ediyor; bu tesis, 50 yılı aşkın bir süredir NRC lisanslı ilk gelişmiş nükleer yakıt tesisi olabilir. TX-1 tesisi, şirketin Xe-100 küçük modüler reaktörü (SMR) için yakıt üretecek. İlk Xe-100 ünitelerinin, Dow'un Teksas'taki üretim tesisine kurulması planlanıyor. X-energy ayrıca, Washington eyaletinde 12'ye kadar SMR inşa etme planı üzerinde Amazon ve Energy Northwest ile birlikte çalışıyor.
DESTEKÇİLER İÇİN ÖNEMLİ
Enerji Bakanlığı'ndan Dan Wachs, deneyi "gelişmiş nükleer enerjinin destekçileri için büyük bir olay" olarak nitelendirdi. Wachs, bu testin, 2020'den bu yana gelişmiş reaktörler için TRISO yakıtının ilk ışınlamasını temsil ettiğini ve ATR'de bu testleri mümkün kılan yeni bir kabiliyetin ilk kullanımı olduğunu ekledi.
13 aylık ışınlama döngüsünün ardından yakıt, ticari kullanıma doğru yolculuğunu tamamlamak üzere hem INL'de hem de Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda daha ileri incelemeye tabi tutulacak.
PAZARDA YENİ OYUNCU
İleri reaktör pazarını desteklemek amacıyla benzer bir hamlede bulunan ABD merkezli Standard Nuclear Inc. ve Fransız nükleer devi Framatome, ortak girişim kurmak için güçlerini birleştirdi. Standard Nuclear-Framatome (SNF) adını taşıyan yeni kuruluş, SMR'ler ve mikro reaktörler de dahil olmak üzere yeni nesil reaktörler için ticari ölçekte TRISO yakıtı tedarik etmeyi amaçlıyor. Ortaklık, 2027 yılında Framatome'nin Washington'daki tesisinde üretime başlamayı planlıyor.
