Türkiye’de tarım arazilerinde erozyon, yanlış kullanım, aşırı otlatma, aşırı sulama nedeniyle oluşan tuzlanma ve iklim kaynaklı kuraklık gibi etkenler, arazi bozulmasını hızlandırıyor. FAO’nun sağladığı destekle yürütülen projelerle hem kaybolan toprak verimliliğinin geri kazanılması hem de çölleşme riskinin azaltılması hedefleniyor.
Ayşegül Selışık, tarımsal arazilerdeki bozulmanın ürün kaybına yol açtığını, verim düşüşünün ise kimyasal girdi kullanımını artırarak maliyetleri yükselttiğini belirtti. Aşırı sulama, yanlış tarımsal teknikler ve pestisit kullanımı gibi uygulamaların kısır döngü yaratarak arazi tahribatını derinleştirdiğini ifade etti.
TARIM ARAZİLERİNDE BOZULMA GIDA GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDİYOR
Selışık, erozyon ve yanlış tarım uygulamalarının mahsul veriminde yüzde 50’ye varan kayıplara neden olabildiğini söyledi. Verim azalmasıyla üreticilerin daha fazla kimyasal gübre ve su kullanımına yöneldiğini kaydeden Selışık, bunun toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını bozarak çölleşme riskini artırdığını dile getirdi.
ULUSLARARASI YAKLAŞIMLAR TÜRKİYE’YE UYARLANIYOR
FAO, arazi bozulmasıyla mücadelede uluslararası uygulamaları Türkiye’ye taşımak amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı ile işbirliği içinde projeler yürütüyor. Sağlanan teknik destek sayesinde tahrip edilen alanların iyileştirilmesi ve üretkenliğin yeniden artırılması hedefleniyor.
KONYA VE SAKARYA HAVZALARINDA ÖRNEK PROJELER
Selışık, Konya havzasında yürütülen “Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve İklim Dostu Tarım Projesi” ile toprak işlemesiz tarım, doğrudan ekim, damla sulama, rüzgar erozyonuna karşı perde tesisi ve kuraklığa dayanıklı türlerin yaygınlaştırıldığını aktardı.
FAO’nun “duvarsız okul” olarak tanımladığı Uygulamalı Çiftçi Okulları aracılığıyla bu tekniklerin çiftçilere yerinde gösterildiğini söyledi.
Sakarya havzasında ise Ankara, Kütahya ve Eskişehir’de uygulanan “Arazi Tahribatının Dengelenmesi Projesi” ile arazi kullanım planlamasında yenilikçi yaklaşımlar geliştirildi. Proje kapsamında kadın kooperatifleri de desteklenerek kadınların ve gençlerin süreçten faydalanması sağlandı.
8,1 MİLYON DOLARLIK KAYNAKLA İZLEME SİSTEMLERİ GÜÇLENDİ
FAO’nun Küresel Çevre Fonu üzerinden sağladığı 8 milyon 150 bin dolarlık destekle arazi tahribatının izlenmesi için Karar Destek Sistemi geliştirildi. Bu sistemle arazi örtüsü, arazi üretkenlik dinamiği, toprak organik karbonu, erozyon ve çölleşme parametreleri birlikte takip edilebiliyor.
İklim ve toprak karbon projeksiyon haritalarıyla yapılan analizlerin Türkiye genelinde yaygınlaştırıldığını belirten Selışık, elde edilen deneyimlerin Orta Asya ve diğer ülkelerde de model olarak uygulandığını söyledi.
