Kültür, ahlak ve liyakat konusuna da dikkat çeken Dr. Erken, şunları söyledi: “Bugün ülkemizin ekonomik gidişatında daralma, gelir ve fırsat eşitsizliği, toplumsal kırılganlık ve güven eksikliği başta olmak üzere birçok sıkıntıdan şikayet ediyoruz. Peki, bunların düzelmesi için yalnızca devreye sokulan çeşitli politikalar ve planlar yeterli oluyor mu? Görüyoruz ki maalesef yetmiyor. Peki, lazım olan ne? Öncelikle insanların ve onların bazı temel özelliklerinin iyileşmesi gerekiyor. Çünkü ekonomi sadece para değil, bir zihniyet ve kültür düzenidir. Hikâyeyi ülkemize uyarlarsak: Her değişimde sorunlarımız istediğimiz oranda düzelmiyorsa yani güvercinin yuvası misali koku aynı kalıyorsa o zaman demek ki sorun, değiştirilen unsurlarda değil zihniyetlerdedir.”
LİYAKAT VE SOSYAL HAYAT
Dr. Erken, bununla ilgili olarak, “Zihniyet düzelmeden kurumlar düzelmez. Liyakat olmadan ekonomi de sosyal hayat da verimli işlemez. Adalet ve güven olmadan yatırım gelmez. Şeffaflık olmadan refah sürdürülemez. Toplumsal ahlak güçlenmeden gelir adaleti sağlanamaz. Demek ki kurtuluşumuz; Zihniyet dönüşümü + Yapısal reform + Kültürel yenilenme birlikteliğindedir” dedi.
“Gerçek değişim, önce bireyin zihninde başlar; toplumun ve kurumların aynasında tamamlanır” sözünü paylaşan Dr. Erken, “Hem vatandaş hem de politika yapıcılar için ihtiyaç açıktır: Adil paylaşım, kurumsal şeffaflık, emeğe hürmet, ahlâka dayalı ekonomi, üretim odaklı gelişme, israfın sona ermesi, güvenin yeniden inşası. Bizim kadim kültürümüzden gelen yerleşik bir düşünce vardır” diye konuştu.
TOPLUMSAL SORUMLULUK
“Nefsini ıslah etmeyen, başkasını düzeltemez. İnsanlar düzelmezse ülke de salaha kavuşamaz” diyen İTO Meclis Başkanı Dr. Erhan Erken, şöyle devam etti: “Aynı zamanda, yanlışlıklara müdahale etmeyen o yanlışlıkların da bir şekilde sorumlusudur. Yani içsel arınma ile toplumsal sorumluluk yan yana olmalıdır. Değerli dostlarım; bu ülke büyük ve güçlüdür. Şükür ki yeterli kaynakları, kabiliyeti, gençliği ve enerjisi mevcuttur. Daha iyi şartlara sahip olabilmek için her işimizde şeffaf olmamız, üretim kültürümüzün, emek ahlakımızın ve adalet anlayışımızın düzgün olması gerekir. Esas meselemiz hikâyedeki gibi sorunlardan kaçmak için yuvayı değiştirmek değil, yuvanın ruhunu temizlemektir. Gerçek değişim; ancak, sadece yöneticilerin değil, zihniyetlerin değişmesiyle gelir.”
HARÇ DÜZENLEMESİ VE KAYIT DIŞILIK
Mustafa Hakan Özelmacıklı-Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi: Gayrimenkulle ilgili bazı düzenlemeler var ve bunlar sektörümüzü etkileyecek. Vergi Kanunu kapsamında sözleşmeli işletmelerle emlak işletmeleri için yeni harç düzenlemesi geliyor. Bu harç, yetki belgesi alan emlak işletmelerinin, ek olarak 40 bin TL yıllık harç ödemesiyle neticelenecek. Sektörün kayıt altına alınması sürecindeyken bu düzenlemenin yetki belgesi iptallerini beraberinde getireceğini ve kayıt dışına sebep olacağını tahmin ediyoruz. Zaten sektörde kendisini gayrimenkul danışmanı olarak nitelendirdiği halde birçok kişinin Ticaret Bakanlığı’nın sistemine entegre olması söz konusu değil. İlan sitelerinde son 10 yılda 1 milyondan fazla kişi kendisini ‘emlak danışmanı’ olarak beyan etmişken sektörde kayıt içi sayısı, sigortalı personelle birlikte 200 bin kişi. Onun için haksız rekabet endişemiz var.
YAPISAL SORUNLARI ÇÖZEBİLİRİZ
Barış Göktürk-Demir Çelik Meslek Komitesi: Ekonominin merkezinde yer alan enflasyonla mücadelede kalıcı bir çözüm üretmek zorundayız. Bunun için gerçek verilerle ve ortak akılla hazırlanmış yeni bir ekonomik reçete gerekiyor. Demir çelik sektöründe rekabet ettiğimiz ülkelere baktığımızda, hammadde alımında çoğu zaman KDV muafiyeti uygulanıyor. Biz ise yüksek oranlarda KDV ödeyerek baştan dezavantajlı konumda başlıyoruz. Bu durum birçok sanayi kolunun rekabet gücünü zayıflatıyor. Yapısal problem dediğimiz tam olarak budur. Bu nedenle temel ihtiyaçlarımızı belirleyip, bunları bütüncül ve etkili politikalarla bir araya getiren bir ekonomi reçetesi hazırlamalıyız. İTO’nun önerileri, geçmiş birikimi ve saha deneyimi bu konunun merkezinde yer alabilir. Hepimizin taşın altına elini koyması gereken bir dönemden geçiyoruz. Burada güçlü bir başlangıç yapabiliriz.
BUGÜN BİRLİK OLMA ZAMANI
Hacı Demir-Mali Müşavirlik Meslek Komitesi: Atatürk, milli mücadeleyi Anadolu’da başlattığında dönemin birçok gazetesi bu işin başarısız olacağını yazıyordu. O ve silah arkadaşları hiçbir zaman karamsarlığa kapılmadı. Savaş devam ederken bile yeni bir devletin temelleri atıldı. Çağdaş değerleri merkeze alan bir Türkiye inşa edildi. Atatürk’ün Nutuk’ta Türk ulusuna çizdiği yol, bugün hâlâ bizler için önemli bir rehber niteliğindedir. Türk milleti hiçbir zaman tutsaklığa razı olmaz; umudunu korur, birlikte mücadele eder ve bağımsızlığını savunur. Bugün birçok sınavdan geçiyoruz. İşte bu yüzden birlik ve beraberlik her zamankinden daha kıymetli. Ülkemizin tüm değerlerine sahip çıkma zamanı. Maddi ve manevi güçlerimizi birleştirerek daha güçlü bir Türkiye inşa etme sorumluluğu hepimizin omuzundadır.
İHRACAT DESTEKLERİ GENİŞLETİLMELİ
Ali Bakaner-Demir Dışı Metaller Meslek Komitesi: İhracat dönüşüm desteğinin yüzde 3 oranıyla 6 ay uzatılması sektör açısından önemli bir adım oldu. Bu uygulama, ihracatı teşvik etmek için değerli bir mekanizma. Ancak ihracat yapan firmaların yalnızca yüzde 17 gibi sınırlı bir bölümü bu destekten yararlanabiliyor. Oysa ihracatın büyük bir bölümü bu destek kapsamına girmeyen firmalar tarafından gerçekleştiriliyor. Dolayısıyla sistemin kapsayıcılığı artırılmalı. Demir dışı metaller sektörü olarak yüzde 90 oranında ithalata bağımlıyız. Döviz ihtiyacı bu kadar yüksek olan bir sektörün, ihracat desteklerinde geri planda kalması maliyetleri artırıyor, rekabet gücünü düşürüyor. İthal ettiğimiz hammadde kadar döviz alabilme imkanı tanınmalı ve bu sektörler de yüzde 3 ihracat dönüşüm desteğinden faydalanabilmeli.
SERVİS VE BARİSTA EĞİTİMİ BAŞLIYOR
Rouzben Gergeri-Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Meslek Komitesi: Komite olarak bütçemizin önemli bir kısmını eğitim çalışmalarına ayırıyoruz. Çünkü hizmet sektöründe nitelikli işgücü yetiştirmek, sektörün geleceğini belirleyen en kritik unsur hâline geldi. Bu kapsamda yeni bir eğitim programımızı duyurmak istiyorum: Servis hizmetleri ve barista eğitimi. Program İstanbul Ticaret Üniversitesi Sâdâbâd Kampüsü Sütlüce’de düzenlenecek. Katılımcılar uygulamalı eğitim alırken; aynı zamanda mesleki İngilizce eğitimiyle uluslararası standartlara daha yakın bir donanıma kavuşacak. Eğitim ücretsizdir ve program sonunda katılımcıların e-Devlet üzerinde görünen resmi bir sertifikası olacak. Son kayıt tarihi 28 Kasım. Detaylı bilgi için adres: sem.ticaret.edu.tr
TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜNDE ÖNERİLER
Osman Varoğlu-Telekomünikasyon Meslek Komitesi: 8 Ekim’de ‘Yerli Üretimin Desteklenmesi Çalışma Toplantısı’ yaptık. Toplantıda; gümrük süreçleri ve maliyetlerin yüksekliği, cep telefonu ithalatı gözetim bedelinin düşük olması, yetişmiş personel eksikliği, yeni yatırımlar için teşvik, ÖTV baremlerinin TL olması ve 2022 yılından bu yana güncellenmemesi konuları gündeme geldi. Öneriler; üretim desteklerinin artması, cep telefonu ithalatı gözetim bedelinin 200 dolardan 400 dolara çıkarılması, ithalat işlemlerinde üreticilere kolaylık sağlanması. Komite olarak İstanbul Ticaret Üniversitesi’nin Sürekli Eğitim Merkezi ile sektöre personel yetiştirmek için program hazırladık. ‘Teknoloji odaklı perakende yönetimi ve uzmanlık eğitim programı’ yüz yüze ve ücretsiz olacak. Ocak-şubat aylarındaki eğitim için başvurular başladı.
DÜNYADA ENERJİ TALEBİ ARTACAK
Bülent Şen-Enerji Meslek Komitesi: Yapay zekayla beraber enerjide farklı bir noktaya doğru gidiyoruz. Enerjide neler oluyor diye baktığımızda bütün yakıt kaynakları yukarı gidiyor. Karbon emisyonu yukarı çıkıyor. Dünyanın ve Türkiye’nin enerji talebi artmaya devam edecek. Türkiye enerjisini çeşitlendiriyor. Yerli enerjide yüzde 60 bandındayız. Mobilite artıyor, sistemlerin uzaktan kontrol edilmesini yapay zeka artırıyor. Trump’ın çıkışları, Çin’in ve Avrupa’nın duruşu bu konuları da etkiliyor. Özellikle ABD’nin petrol üretimine yoğunlaştığını görüyoruz. Doğalgaz fiyatlarının sabit kalmasının sebebi, ABD’nin petrol ve doğalgaz üretimini agresif bir şekilde artırması.
TÜRKİYE-ABD TİCARİ İLİŞKİLERİ
Gülüşah Uçar-Elektrik Ekipmanları Meslek Komitesi: İTO Yönetim Kurulu Üyemiz İbrahim Doğan Salman başkanlığında komitemizin düzenlediği programda; üretim gücüyle ülkeye değer katan üretici firmaları ağırladık. Türkiye-ABD ticari ilişkilerindeki gelişmeler, güçlenen ihracat anlayışı, yatırım ortamı ve devlet desteklerinin etkileri konusunda değerli paylaşımlar oldu. Motive edici toplantıda katılımcılar markalaşma üzerine tecrübelerini aktardılar. Üretici ve sanayici doğrudan sahadan gelen kişilerle buluşup bilgi alma fırsatı buldu. Bu toplantılar komitelerle sınırlı kalmamalı, İTO Meclisi çatısı altında yapılmalı.
TRUMP’IN TUTUMU PETROLÜ ETKİLİYOR
Haşmet Akın Ketenci-Akaryakıt Meslek Komitesi: ABD Başkanı Donald Trump, Rusya petrolünü ihraç eden iki büyük şirketten ithalat yapan ülkeleri uyardı. Trump, 21 Kasım itibariyle o şirketlerden ithalatın durdurulmasını şiddetle tavsiye etti. Türkiye de ithal ettiği petrolün yaklaşık yüzde 85’ini Rusya’dan alıyor. Rusya’dan ithal edilen petrol, diğer ülkelere göre yüzde 20-30 daha uygun. Dolayısıyla dağıtıcıların, rafinerilerin başka ülkelere yönlenme çabaları var. Başta size yansımayacaktır ama belki cüzi miktarda arz sıkıntısı, peşinden de maliyetlerle ilgili artışlar söz konusu olabilir.
TÜKETİCİLER FİYATLARIN KONTROLÜNÜ YAPMALI
Mustafa Manav-Meyve Sebze Meslek Komitesi: Muzun fiyatı bir yerde 129 lira, 50 metre ötede 275 lira. Biraz daha yürüyün, başka marka ithal muz 79 lira. Çok farklı fiyatlar var. 2025’te tüketim malları yatırım malları oranını geçti. Bu hakikaten üzücü bir olay. Fiyatların değerlendirmesini tamamen tüketici yapmalı. Yani tüketici kontrolünde olmalı. Biraz pazarlık yapalım, tüketici olarak haklarımızı arayalım.
KURGAN MİLYONLARCA MÜKELLEFİ İLGİLENDİRİYOR
Noman Sağ-Mali Müşavirlik Meslek Komitesi: Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) hakkında bilgilendirme önemli. Bu konu, Türkiye’de gerçek usulde kurumlar ve gelir vergisi dahil yaklaşık 3 milyon 850 bin mükellefi ilgilendiriyor. İstanbul Ticaret Odası’nın tüm meslek mensuplarını ve tüm mükellefleri etkileyecek bir sistem.
